İçindekiler
Gaius Julius Caesar (Sezar) Mö. 108-44
Jül Sezar, MÖ 102 yılında Roma’da doğmuş. Annesi Aurelia Cotta, babası Gaius Julius’dır. Sezar doğumunda ölen annesinin karnını kesmek suretiyle alındığı için “kesilip alınan” anlamına gelen “Sezar” adını aldığı iddia edilir. Bugünkü sezaryen işleminin isim babası olduğu söylensede çok gerçekçi bir yorum değildir.
Romalı komutan ve devlet adamıdır. Asil bir aileden gelen Gaius Julius”un oğludur.Döneminde Roma İmparatorluğu çok geniş sınırlara ulaşmıştır.
Sezar’ın, Roma’nın bütün soylu aileler gibi Troyalı kahraman Aeneis’in soyundan geldiği söylenirmiş.
Sezar soyluların cumhuriyetini sarsmış o dönemde. Siyasi hayatında Pompei ile beraber haraket etmiş aynı zamanda Pompei’nin kaynatasıymış. Zaman içinde birbirlerine rakip de olmuşlar.
“Roma’da ikinci olmaktansa Tiber nehri kıyısındaki köyde birinci olmak evladır”demiş.
“Hayat boyu imparator” unvanını alan Sezar’ın diktatörlük anlayışı Roma Cumhuriyeti’nin resmî yasalarıyla uyuşmamıştır. Çünkü kendisi devlete monarşik bir yapı kazandırmak istemiştir.
“Galya savaşları” adlı eseriyle tarih yazmada ki basarısınıda göstermiştir.
Konsül olarak Roma”yı tek başına idare etmeye çalışan Sezar, Senato”yu ikinci planda bırakmış. Yeni bir kanunla fakir vatandaşlara ve Pompeius”un terhis edilen askerlerine toprak dağıtmış. Vergilerin üçte birini bağışlayarak subayları kendi tarafına çekmiş.
Nihayet 5 yıl içinde kendini Dalmaçya (İllirya), Kuzey İtalya ve Güney Fransa valiliklerine seçtirmiş. Kuvvetli rakipleri olan Cicero ile Cato”nun Roma”dan uzaklaştırılmasını sağladıktan sonra, MÖ 58 de Gallia”ya girerek, sekiz yıl içinde Ren nehrinden Pireneler”e kadar bütün ülkeyi ele geçirmiş.
Tam bir zaferle sonuçlanan Gallia seferinden (günümüzde genel olarak Fransa, Belçika, İsviçre ve İtalya’nın kuzey bölgelerini içeren bölge) sonra Sezar aldığı zengin ganimet ve tecrübeli ordusu sayesinde, Roma”nın n güçlü adamı olmuş.
İmparator Sezar, Roma Cumhuriyeti’ni merkezileştirme çabasında olmuştur ve Sezar’ın kendi monarşi yönetimini kurmasından korkan senatörler bu durumdan endişelenmiştir. Vaktiyle Sezar’ın affettiği kişilerin de aralarında bulunduğu bu senatörler kendisine karşı suikast planı hazırlamışlar.
Sezar 15 Mart 44 (MÖ) yılında senatörleri tarafından hunharca bıçaklanarak katledilmiş. Sezar, ölmeden önce bu suikastçıların arasında en güvendiği kişi Brutus’ü de görmüş ve “sen de mi Brutus” demiştir Sezar (Brutus, bazı kaynaklara göre Sezar’ın üvey oğlu bazı kaynaklara göre de gerçek oğludur)
Sezar ve Kleopatra
Sezar, İskenderiye sarayında 21 yaşındaki Kleopatra ile tanışmış. Söylentiye göre bir halı içinde saraya girebilmiş ve Sezar’ın karşısına bu yolla çıkabilmiş. Kleopatra, Sezar’ı etkileyerek ondan kardeşlerine karşı destek almış.
Bir müddet sonra Kleoptra’nın Sezar’dan bir oğlu olmuş. Kleopatra oğlunun ismini Kaisarion (Caesarion – Kaisar-Kayzer-Sezar) koymuş.
Sezar Roma’ya dönerken yanında Kleopatra ve oğlunu da getirmiş. Sezar’ın senatoda uğradığı suikast ve ölümü üzerine Kleopatra’nın Roma’daki hayatı sona ermiş, oğlunu da alıp tekrar İskenderiye kentine dönmüş.
Octavianus, büyük amcası Jül Sezar tarafından evlat edinilmiş ve Sezar’ın öldürülmesinin ardından onun varisi olmuş.
Sezar İle Brütüs’ün Hikayesi
Sezar kazandığı yetkileri iyiye kullanarak devlet bakımından çok faydalı ıslahat yapmış, İtalya şehirlerinin hukuki durumunu bir düzene bağlamış, eyaletlerin idaresini düzeltmiş.
Ayrıca Sezar’ın aldığı bazı kararlar, senatonun yetkilerini ve kuvvetini oldukça sınırlamış. MÖ 44′de ömür boyu diktatörlük elde edince, cumhuriyet idaresi yerine monarşist bir rejim kuracağı fikri uyanmış. Bunu kabul etmek istemeyen aristokratlar, başlarında Brutus”le Cassius olmak üzere, suikast hazırlamışlar. MÖ 44′de Martın 15′inde bir senato toplantısına giden Sezar”ı öldürmüşler. Sevdiği dostu Brütüs”ü suikastçılar arasında gören Sezar’ın son sözleri “Et tu, Brute?” (Sen de mi, Brutus?) olmuş.
Brütüs, Roma’nın ünlü diktatörü Sezar’ın evlatlığımıdır?
Tarihe göre Sezar haklı, Brütüs ise haindir.
Halkın Sezar’ın ölümü nedeniyle mutlu olacağı sanılır ama aksi yaşanır… Halk Sezar’ın katillerinin öldürülmesini istemiş.
Brütüs, Sezar’ı bıçakladıktan sonra Roma halkına bunu Roma’nın özgürlüğü için yaptığını anlatmış fakat kısa süre sonra da yakalanacağını anladığı için intihar etmiş.
Sezar’ın öldürülmesi, suikastçilerinin öngöremediği şekilde Roma Cumhuriyeti’nin sonunu hazırlamış. Roma’nın orta ve alt sınıflar, bir grubun koruyucularını öldürmüş olmalarından ötürü oldukça öfkelenmiş. Sezar, tek varisi olarak yeğeni Octavian’ı seçmiş; “Sezar” unvanını da ona miras bırakmış. Gaius Octavian, Büyük Sezar’ın evlatlık oğlu olması nedeniyle Roma halkının çoğunluğunun da sadakatine sahip olmuş. Sezar öldüğü sırada henüz 19 yaşında olan Octavian, daha sonra Sezar’ın sevgilisi Kleopatra ile 7 yıl süren bir ilişki yaşayacak olan Marcus Antonius’la giriştiği savaşı’nı kazanmış. Böylece Octavian, “SezarAugustus” adıyla ilk Roma İmparatoru olmuş.
Takvim düzenlemesi
Roma İmparatorluğu’nun kurucusu Romulus bundan 2700 yıl önce ilk Roma takvimini yaptığında, bir yılı şimdiki takvime göre Mart ayından başlayıp Aralık’ta bitecek şekilde 10 aya bölmüş.Ocak ve Şubat aylarına karşılık gelen dönemi takvime koymamış. O zamanlarda halk, takvimi tarım yapılacak günlerin takibi için, imparator ise vergi toplama günlerinin belirlenmesi için kullanıyormuş.
Yılın ilk ayı Martius için Roma savaş tanrısı “Mars” seçilmiş. 2, 3 ve 4. aylar isimlerini yine Roma tanrılarından almış. Quintilis ve Sextilis, Latincede “beşinci” ve “altıncı” kelimelerine karşılık gelirken diğerleri 7, 8, 9 ve 10 sayılarını ifade ediyormuş.
Romulus’un takvimi ayın hareketlerine göre hazırlanmış ve 304 günü kapsıyormuş. Romulus’un ardından tahta çıkan İmparator Numa, kış aylarını da takvime eklemiş ve gün sayısını bir ay yılına eşitleyerek 355’e çıkarmış.
Sezar zamanında yılda yalnızca 355 gün varmış ve ayların hangi mevsime geleceği belli değilmiş. Sezar, Mısır seferinde, Mısırlıların kullandığı güneş takvimini beğenip Roma’daki tüm sistemi değiştirmiş. (Roma’da ay takvimi kullanılıyormuş) 365 günlük (artı her 4 yılda bir şubata eklenen artık gün) Jülyen takvimini oluşturmuş.
365 gün 12 eşit parçaya bölünmediği için 6 ay 30 gün, 6 ay 31 gün çekecek.
Peki 365 gün çeken yıllarda aylara göre dağılım nasıl olacak?
Yüce Sezar emir veriyor: 365 gün çeken aylardan son aydan bir gun düşülsün demiş.
O zamanlar yılın son ayı Şubat, yılbaşı ise Mart ayıymış.
Böylece Şubat ayı, 4 yılda bir 30 gün, diğer yıllarda 29 gün olmuş.Yüce Sezar, bununla da yetinmeyip doğduğu aya kendi ismini vermis: Julias, yani July.
Sonradan imparator olan Augustus, Sezar’dan aşağı kalmamış ve sonraki aya kendi ismini vermis: Augustus, yani August. Ancak Julius Sezar’in ayı 31 günken Augustus’un ayı 30 gün olur mu ? O da emir vermiş. Yılın son ayından bir gun daha alın benim ayımıda 31 gün yapın demiş.
Zavalli Şubat’tan 1 gün daha alınmış ve Ağustos’a eklenmiş.O gün bu gündür Şubat ayı, 4 yılda bir 29 gün, diğer yıllarda 28 gün,Sezar’ın ayı Temmuz ve Augustus’un ayı Ağustos’da peşpeşe 31 gün çeker olmuş.
Türkçe’de ise Temmuz ismi ay tanrısı Dammuz’dan gelir.
